ساختمان دستگاه تنفس واهميت تنفس شکمی |
 |
||||||||
|
|
دستگاه تنفس از چند قسمت تشكيل شده است. ريه ها بخش اصلی دستگاه تنفس هستند. ريه‌ها در دو سمت سينه واقع شده‌اند و قلب و عروق بزرگ و مری آنها را از هم جدا می‌كنند. يكی ديگر از بخش‌های مهم دستگاه تنفس ديافراگم است. ديافراگم در تنفس نقش اساسی دارد و در قاعده شش ها قرارگرفته است. د يافراگم در واقع پرده عضلانی است كه حفره شكمی را از حفره سينه جدا می‌كند. كار د يافراگم ايجاد فشار منفی برای كشيدن هوا به داخل ريه‌ها است. بدنبال انقباض ديافراگم يك خلاء نسبی در قفسه سينه ايجاد شده و اين امر خود باعث اتساع ريه‌ها می‌شود. در اين بين عضلات بين دنده‌ای با انقباض خود موجب اتساع قفسه سينه و كمك برای ورود هوا می‌شوند. نتيجه اين روند، مكش هوا به درون ريه‌ها است.
بايستی توجه داشت قفسه سينه يک شبکه اسکلتی است. بنابراين دارای ظرفيت محدودی از نظرقدرت اتساع است. در يک تنفس درست ديافراگم مهم‌ترين نقش را ايفا می‌كند. بنابراين كنترل د يافراگم اولين قدم در تمرين‌های تنفسی است. وقتی ديافراگم در حالت استراحت قرار می‌‌گيرد، ريه‌ها جمع شده و هوا تخليه می‌شود. تمرين ساده تنفس عميق با حركات د يافراگم ، بنياد علم تنفس يا پراناياما است.
آنچه در يک تنفس درست اهميت دارد حرکت شکم و ديافراگم است. در واقع تنفس درست با بيرون دادن شکم شروع می شود. وقتی شکم به سوی بيرون حرکت کرد، احشاء محوطه شکمی نيز به سوی بيرون حرکت می کنند. در اين حالت د يافراگم می تواند به راحتی به سوی پايين حرکت کند و هوا را به داخل ريه ها بکشاند. بعد از باز شدن شکم، قفسه سينه نيز باز شده و چرخه تنفس کامل می شود. در هنگام بازدم نيز مجددا شکم به داخل جمع ميشود و به هل دادن ديافراگم به سوی بالا هوا را خارج می‌کند. به اشکال زير دقت کنيد. حرکت ديافراگم و انقباض و انبساط ريه به خوبی در اين شکل نشان داده شده است.
ديافراگم و ريه ها در حالت دم و بازدم. راست حالت دم و چپ حالت بازدم را نشان می دهد. به حرکت ديافراگم دقت کنيد.
پراناياما چه اثری بر هوای تنفسی دارد؟در حالت عادی، با هربار تنفس، مقدار پانصد سی‌سی هوا وارد ريه‌ها می‌شود و بعد از تبادل اكسيژن و دی‌اكسيدكربن از ريه‌ها خارج می‌شود. با افزايش عمق تنفس می‌توان مقدار اين هوا را به ميزان زيادی افزايش داد. تمرينات پراناياما قادر هستند تا اين مقدار هوا را به دو هزار و پانصد سی‌سی در هربار تنفس برسانند. بنابراين يكی از اولين اثرات پراناياما ورود هوای بيشتر به ريه‌ها و امكان تنفس بهتر و عميق‌تر است. مهم‌تر اينكه با ورود پرانای بيشتر به درون ريه‌ها، مقدار انرژی حياتی زيادتری وارد بدن می‌شود و سطح آگاهی و انرژی تا حد بسيار زيادی تغيير می‌كند. اين امر بعد از تمرينات پراناياما بسيار محسوس است. |
|
|||||||
